Soybean market जून २०२५ मध्ये महाराष्ट्रातील विविध बाजारपेठांमध्ये सोयाबीनच्या विक्रीला चांगला प्रतिसाद मिळाला. अनेक भागांमध्ये शेतकऱ्यांना सोयाबीनच्या दरामध्ये समाधानकारक वाढ अनुभवायला मिळाली. काही बाजारपेठांमध्ये तर अपेक्षेपेक्षा जास्त दर मिळाल्यामुळे शेतकऱ्यांचे चेहरे फुलले. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या मेहनतीचे योग्य मूल्य मिळाले. दरवर्षीप्रमाणे यावर्षीही सोयाबीनचे दर मोठ्या प्रमाणावर चढ-उतार पाहायला मिळाले. मात्र या वेळी काही बाजारांनी विशेष दर देऊन लक्ष वेधून घेतले. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आपली सोयाबीन कुठल्या बाजारात विकावी, याचा विचार करून योग्य निर्णय घेण्याची गरज आहे.
चिखली सोयाबीन बाजारातील सर्वोच्च दर
सोयाबीनच्या दरात चिखली बाजाराने आघाडी घेतली असून, येथे शेतकऱ्यांना प्रति क्विंटल ४८०१ रुपये इतका सर्वाधिक दर मिळाला. एकूण ९५० क्विंटल सोयाबीनची विक्री येथे झाली. हा दर अतिशय समाधानकारक मानला जातो. मेहकर बाजारातही चांगले दर मिळाले असून, शेतकऱ्यांनी ६१० क्विंटल सोयाबीन विकली. येथे सरासरी दर ४२०० रुपये तर कमाल दर ४३९० रुपये होता. गंगाखेड बाजारात मात्र केवळ २७ क्विंटल सोयाबीनची आवक झाली. तरीही, तिथे सरासरी दर ४३०० रुपये तर कमाल दर ४४०० रुपये मिळाला. यावरून असे दिसते की, गंगाखेडमधील सोयाबीनची प्रत खूपच उत्तम होती.
लातूर आणि इतर बाजारांतील सोयाबीन मध्यम दर
लातूर बाजारपेठेत सर्वाधिक म्हणजे ८८१६ क्विंटल सोयाबीनची आवक झाली होती. या ठिकाणी शेतकऱ्यांना सरासरी ४२०० रुपये दर मिळाला. चंद्रपूरमध्ये मात्र फक्त ८० क्विंटल सोयाबीन आली आणि त्याला ४२०० ते ४२५० रुपयांचा दर मिळाला. ताडकळस येथे २२९ क्विंटल सोयाबीनची विक्री झाली असून त्याला स्थिर असा ४१५० रुपयांचा दर मिळाला. बार्शीमध्ये एकूण २८८ क्विंटल सोयाबीन आले होते. या ठिकाणी दर ४००० ते ४२५० रुपयांपर्यंत बदलत होते. एकूणच पाहता लातूरमध्ये सर्वाधिक आवक असूनही सरासरी दर स्थिर राहिला. तर काही ठिकाणी कमी आवकेला थोडाफार जास्त दर मिळताना दिसला. हे दर शेतकऱ्यांसाठी समाधानकारक असल्याचं मानलं जात आहे.
अमरावती-हिंगोली-अकोला सोयाबीन स्थिर दर
अमरावती, हिंगोली आणि अकोला या बाजारांमध्ये आज मोठ्या प्रमाणात आवक झाली, मात्र दरात फारशी चढउतार दिसून आली नाही. अमरावतीमध्ये तब्बल ३०२७ क्विंटल शेतमालाची आवक नोंदली गेली. येथील सरासरी दर ४०२५ रुपये प्रति क्विंटल इतका होता. हिंगोली बाजारात सुमारे १००० क्विंटल माल दाखल झाला. येथे दर ३८०० ते ४२६० रुपयांच्या दरम्यान स्थिरावले होते. अकोला येथे १५४२ क्विंटलची आवक झाली असून, सरासरी दर ४०६५ रुपये इतका होता. या तीनही बाजारांमध्ये मालाची आवक भरपूर असूनही दर फारसे घसरले नाहीत. त्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये काही प्रमाणात समाधानाचे वातावरण आहे. दर स्थिर राहिल्याने विक्री करणाऱ्यांना मोठा फटका बसलेला नाही.
नागपूर-सोलापूर सोयाबीन बाजारातील दरांमध्ये फरक
नागपूर बाजारात सुमारे ३३० क्विंटल स्थानिक सोयाबीनची आवक झाली होती. येथील सरासरी दर प्रतिक्विंटल ४१०२ रुपये इतका होता. सोलापूरमध्ये मात्र केवळ २२ क्विंटल सोयाबीन आली. येथे दरामध्ये मोठा चढ-उतार पाहायला मिळाला, जे २५०० ते ४२५५ रुपयांदरम्यान होते. यामुळे शेतकऱ्यांना हमीभाव मिळेल का याबाबत अनिश्चितता निर्माण झाली. जामखेडमध्ये फक्त १७ क्विंटल सोयाबीनची नोंद झाली. येथे सरासरी दर ३७०० रुपये इतका होता. प्रत्येक बाजारात दरात फरक असल्याने शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम निर्माण झाला आहे. यामागील मुख्य कारण म्हणजे आवक कमी असणे आणि स्थानिक मागणीतील बदल.
काटोल-दर्यापूर-मोर्शीमध्ये सोयाबीन कमी दर
काटोल, दर्यापूर आणि मोर्शी या बाजारांमध्ये सध्या सोयाबीनला अपेक्षेपेक्षा कमी दर मिळताना दिसत आहेत. काटोल बाजारात तब्बल १९३ क्विंटल सोयाबीनची आवक झाली होती. मात्र, सरासरी दर केवळ ३८५० रुपये प्रतिक्विंटल इतकाच मिळाला. यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये नाराजीचं वातावरण आहे. दर्यापूरमध्ये सुमारे ३०० क्विंटल सोयाबीनची विक्री झाली. तेथे दर ३३०० ते ४००० रुपयांपर्यंत होता. हा दरसुद्धा समाधानकारक वाटत नाही. मोर्शी बाजारात ३०१ क्विंटल आवक झाली असून सरासरी दर ३९७५ रुपये इतका मिळाला. एकूणच या तीनही बाजारांमध्ये शेतकऱ्यांना उत्पादनाला योग्य भाव मिळत नसल्याचं चित्र स्पष्ट होत आहे.
सोयाबीन आवक बाजारांमध्ये कमी
सध्या काही बाजारांमध्ये शेतमालाची आवक फारच कमी प्रमाणात होत आहे. उमरगा बाजारात केवळ २ क्विंटलच माल दाखल झाला होता, तरीदेखील सरासरी दर ३९०० रुपये मिळाला. बीड येथे थोडीशी जास्त म्हणजे ३ क्विंटलची आवक झाली आणि दर ४१०० रुपये इतका मिळाला. जिंतूर बाजारात मात्र ३९ क्विंटलची नोंद झाली असून, त्या ठिकाणी दर ४००० ते ४०७५ रुपये या दरम्यान मिळाला. लातूरच्या मुरुड बाजारात एकूण २३ क्विंटल माल आला होता आणि तेथे सरासरी दर ४००० रुपये मिळाला. इतक्या कमी आवकेनंतरही शेतकऱ्यांना समाधानकारक दर मिळत आहेत. यावरून मागणी कायम असून, पुरवठा कमी असल्याचे चित्र स्पष्ट होते.
सोयाबीनच्या किमती चांगल्या आहेत
राज्यात सध्या सोयाबीनच्या किमती चांगल्या स्थितीत आहेत. चिखली, मेहकर आणि गंगाखेड या भागांमध्ये शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात समाधानकारक दर मिळाले आहेत. या भागांमध्ये सोयाबीन विक्रीची सतत वाढ होत असून, बाजारातही त्याची मागणी चांगली आहे. त्यामुळे शेतकरी आपल्या उत्पादनासाठी अपेक्षित भाव मिळवत आहेत. हा सकारात्मक कल पुढेही कायम राहण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे अनेक शेतकरी आता सोयाबीनच्या उत्पादनाकडे विशेष लक्ष देत आहेत. ही परिस्थिती शेतीसाठी फायदेशीर ठरत आहे. बाजारातील स्थिरता शेतकऱ्यांसाठी दिलासा देणारी आहे.
सोयाबीनची विक्री मोठ्या प्रमाणात
लातूर, अमरावती आणि अकोला या जिल्ह्यांत सोयाबीनची विक्री मोठ्या प्रमाणात झाली आहे. या ठिकाणी शेतमालाच्या मोठ्या आवकामुळे बाजारात गतिशीलता जाणवते. अनेक बाजारपेठांमध्ये सोयाबीनचे दर सरासरी ४००० रुपये किंवा त्याहून अधिक आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होत आहे. मागणी आणि पुरवठा यामध्ये संतुलन असल्याने भाव चांगल्या पातळीवर टिकले आहेत. स्थानिक बाजारपेठांमध्येही उत्साह वाढला असून, सोयाबीन विक्रीसाठी अनुकूल वातावरण तयार झाले आहे. हे सर्व लक्षात घेतल्यास सोयाबीनची बाजारपेठ सध्या स्थिर आणि लाभदायी असल्याचे दिसून येते.
निष्कर्ष:
ज्या भागांमध्ये चांगले दर मिळत आहेत, तिथे शेतकऱ्यांनी शक्य तितक्या लवकर सोयाबीन विक्री करावी. सोयाबीन स्वच्छ आणि दर्जेदार ठेवल्यास बाजारात त्याला अधिक चांगला भाव मिळू शकतो. वेळेवर विक्री केल्यास शेतकऱ्यांना अधिक फायदा होण्याची शक्यता असते. उशीर केल्याने कधी कधी भाव कमी होऊ शकतात, त्यामुळे सतर्क राहणे आवश्यक आहे. बाजारातील सध्याच्या परिस्थितीचा फायदा घेण्यासाठी तत्परता महत्त्वाची आहे. योग्य वेळी उत्पादन विकल्यास चांगला उत्पन्न मिळू शकतो. त्यामुळे शेतकरी आपले उत्पादन नीट सांभाळून वेळेवर बाजारात आणावे.