SBI Scheme भारतीय स्टेट बँक ही भारतातील सर्वात मोठी आणि विश्वासार्ह बँक आहे. ही बँक नेहमीच ग्राहकांच्या हितासाठी विविध बचत योजना आणि आर्थिक मदतीच्या संधी उपलब्ध करून देते. नुकतीच एसबीआयने एक नवीन आणि सामान्य कुटुंबांसाठी अत्यंत उपयुक्त अशी योजना सुरू केली आहे ‘हर घर लखपती योजना’. या योजनेचा उद्देश प्रत्येक घरात आर्थिक स्थैर्य निर्माण करून त्यांना लाखोपती बनवणे आहे. विशेषतः मध्यमवर्गीय आणि ग्रामीण भागातील लोकांना आत्मनिर्भर बनवण्याचा या योजनेचा हेतू आहे.
हर घर लखपती योजना
या योजनेचा मुख्य हेतू असा आहे. प्रत्येक कुटुंबातील किमान एक सदस्य आर्थिकदृष्ट्या सक्षम व्हावा आणि पुढे जाऊन लखपती बनावा. विशेष बाब म्हणजे, ही योजना सुरू करण्यासाठी फार मोठी गुंतवणूक करावी लागत नाही. दरमहा केवळ 593 रुपये बाजूला ठेवूनही तुम्ही या योजनेत सहभागी होऊ शकता. म्हणजेच, दररोजच्या लहान खर्चात जसे की चहा किंवा कॉफीच्या कपावर होणारा खर्च वाचवून ही योजना राबवता येते. थोड्याशा शिस्तबद्ध बचतीने आणि नियोजनाने आर्थिक स्थैर्य मिळवण्याचा हा एक प्रभावी मार्ग आहे.
बचतीवर व्याज
ज्यामध्ये तुम्ही प्रत्येक महिन्याला एक निश्चित रक्कम बँकेत जमा करता. ही रक्कम ठराविक कालावधीसाठी जमा केली जाते आणि त्यावर बँक तुमच्यासाठी व्याज देत असते. कालांतराने जेव्हा ही योजना पूर्ण होते, तेव्हा तुम्हाला मूळ रक्कमेसह जमा झालेलं व्याज मिळून एक मोठी रक्कम परत मिळते. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे हळूहळू बचत करत करत भविष्यासाठी एक स्थिर आर्थिक आधार तयार करणे. या योजनेमुळे कमी उत्पन्न असलेल्या व्यक्तीसुद्धा नियमित बचतीच्या सवयीमुळे मोठी रक्कम गोळा करू शकतात.
कालावधी निवड
ही एक अशी योजना आहे जी तुम्हाला 3 वर्षांपासून ते 10 वर्षांपर्यंतच्या कालावधीसाठी निवडता येते. गुंतवणुकीचा कालावधी जितका जास्त, तितकी मासिक भरायची रक्कम निश्चितपणे कमी होते. तुम्ही किती काळ गुंतवणूक करणार आहात, यावर तुमचा मासिक हप्ता ठरतो. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही संपूर्ण 10 वर्षांचा पर्याय निवडला, तर मासिक हप्ता खूपच परवडणारा असतो. ही योजना सामान्य नागरिकांसाठी आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी वेगवेगळी सवलत देते. त्यामुळे कोणत्याही वयोगटातील व्यक्तींसाठी ही योजना उपयुक्त ठरते.
10 वर्षांची योजना
दहा वर्षांच्या कालावधीत जर तुम्ही नियमितपणे हप्ते भरले, तर सामान्य व्यक्तीला दर महिन्याला फक्त ₹593 भरावे लागतात. याउलट, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी हप्ता किंचित कमी असून, तो ₹576 इतकाच असतो. ही योजना दर महिन्याची आर्थिक अडचण न होता राबवता येते. यामध्ये हप्ते भरल्यानंतर मुदत संपल्यावर तुम्हाला एकत्रितपणे ₹1,00,000 मिळतात. यामुळे भविष्यासाठी एक सुरक्षित आर्थिक पाठबळ निर्माण करता येते. ही योजना दीर्घकालीन बचतीसाठी उत्तम पर्याय आहे.
3 वर्षांची योजना
जर तुम्ही येणाऱ्या तीन वर्षांसाठी एखाद्या स्थिर आणि सुरक्षित योजनेत गुंतवणूक करण्याचा विचार करत असाल, तर तुम्हाला दर महिन्याला थोडासा जास्त हप्ता भरावा लागू शकतो. सामान्य गुंतवणूकदारांसाठी हा मासिक हप्ता अंदाजे ₹2,502 इतका असतो. ही रक्कम प्रत्येक महिन्याच्या सुरुवातीला ठराविक दिवशी गुंतवावी लागते, आणि त्याद्वारे तुम्हाला भविष्यात एक चांगले परताव्याचे प्रमाण मिळू शकते. आजच्या महागाईच्या काळात, अशा सुरक्षित गुंतवणुकीकडे अनेक जण वळत आहेत. यामध्ये कोणताही मोठा जोखीम नसतो, त्यामुळे दीर्घकालीन नियोजनासाठी ही एक चांगली संधी ठरते.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सवलत
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी हीच गुंतवणूक योजना थोडी अधिक सुलभ आहे, कारण त्यांना मासिक हप्त्याच्या रकमेवर थोडी सूट दिली जाते. त्यांच्या बाबतीत हा हप्ता साधारणतः ₹2,482 दरम्यान असतो, जो सामान्य गुंतवणूकदारांच्या तुलनेत किंचित कमी आहे. सरकार किंवा बँका ज्येष्ठ नागरिकांना प्रोत्साहन देण्यासाठी अशा सवलती देतात, ज्यामुळे त्यांचा आर्थिक भार कमी होतो. निवृत्तीनंतरचा काळ आर्थिकदृष्ट्या स्थिर ठेवण्यासाठी अशा योजनांचा आधार होतो. शिवाय, नियमित मासिक हप्त्यामुळे बजेट ठरवणे सोपे होते आणि पैशांची शिस्तही जपली जाते.
5 वर्षांची योजना
जर तुम्ही 5 वर्षांची मुदत निवडली, तर दरमहा ₹1,409 इतका हप्ता सामान्य नागरिकांसाठी आणि ₹1,391 इतका हप्ता ज्येष्ठ नागरिकांसाठी भरावा लागतो. ही योजना अशा प्रकारे रचलेली आहे की ठराविक कालावधीसाठी ठरलेला मासिक हप्ता भरल्यावर तुम्हाला आकर्षक परतावा मिळतो. हप्त्याचे प्रमाण जरी निश्चित असले तरी तुम्ही गुंतवणूक सुरू करताच त्याचा फायदा पुढे वाढत जातो. 5 वर्षांसारखा कमी कालावधी असला तरी त्यातही निवृत्ती नंतरची सुरक्षितता निश्चित होते. ज्येष्ठ नागरिकांना थोडीशी अधिक सवलत मिळते.
कालावधी वाढवला हप्ता कमी परतावा जास्त
कालावधी वाढत गेला की मासिक हप्त्याची रक्कम कमी होत जाते, पण एकूण परतावा मात्र वाढत राहतो. काही काळानंतर मिळणारा परतावा ₹1 लाखांपर्यंत जाऊ शकतो, त्यामुळे दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी ही योजना आदर्श ठरते. कमी मासिक हप्ता भरूनही मोठा परतावा मिळवायचा असेल तर ही एक उत्तम संधी आहे. सुरुवातीला थोडी वाट पाहावी लागते, पण काळानुसार आर्थिक सुरक्षिततेची खात्री मिळते. विशेषतः मध्यमवर्गीय आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही योजना दीर्घकाळात स्थिर उत्पन्नाचा आधार ठरू शकते.
व्याजदर – 3 ते 4 वर्षे
ही योजना गुंतवणुकीसाठी अतिशय आकर्षक मानली जाते कारण यामध्ये मिळणारे व्याजदर तुलनात्मकदृष्ट्या चांगले आहेत. जर कोणी 3 ते 4 वर्षांच्या कालावधीसाठी गुंतवणूक केली, तर सामान्य नागरिकांना 6.75% आणि ज्येष्ठ नागरिकांना 7.25% इतके वार्षिक व्याज दिले जाते. ही दररोज बदलणारी नाहीत, त्यामुळे गुंतवणूक सुरक्षित राहते. यामध्ये निश्चित उत्पन्नाची खात्री असल्यामुळे अनेकांना ही योजना पसंत येते. विशेषतः निवृत्त व्यक्तींना याचा चांगला लाभ होतो. त्यामुळे स्थिर उत्पन्नासाठी हे एक उत्तम माध्यम ठरते.
व्याजदर – 5 ते 10 वर्षे
5 ते 10 वर्षांपर्यंत दीर्घकालीन गुंतवणूक करणाऱ्यांसाठी देखील ही योजना फायदेशीर ठरते. या कालावधीसाठी सामान्य गुंतवणूकदारांना 6.50% आणि ज्येष्ठ नागरिकांना 7.00% व्याज दर दिला जातो. सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे, ही योजना बँकेद्वारे राबवली जाते आणि ती बँक भारत सरकारच्या नियंत्रणाखाली असल्यामुळे गुंतवणुकीवर कोणताही धोका उरत नाही. त्यामुळे पैसे गमावण्याची चिंता न करता दिलासादायक गुंतवणूक शक्य होते. ही योजना दीर्घ मुदतीसाठी स्थिर आणि सुरक्षित पर्याय देत असल्यामुळे अनेक गुंतवणूकदारांचा विश्वास या योजनेवर आहे.
योजनेसाठी कोण पात्र आहे?
ही योजना भारतातील कोणत्याही नागरिकासाठी खुली आहे. तुम्ही स्वतःहून किंवा जोडीदारासोबत या योजनेत सहभाग घेऊ शकता. तसेच, पालक आणि त्यांची मुले एकत्र मिळूनही या योजनेत खाते सुरू करू शकतात. व्यक्तीची सामाजिक स्थिती, वय किंवा उत्पन्न काहीही असो, जर ती व्यक्ती भारतीय नागरिक असेल तर तिला या योजनेचा लाभ घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे. अनेकांना कुटुंब म्हणून एकत्र गुंतवणूक करण्याचा पर्याय ही योजना देते. त्यामुळे आर्थिक सुरक्षिततेच्या दृष्टीने हे खाते उपयुक्त ठरते.
मुलांसाठी खाते
10 वर्षांपेक्षा मोठ्या वयाची मुलेही या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात. जर मुलगा किंवा मुलगी स्वतःच्या नावाने स्वाक्षरी करू शकत असेल, तर तो स्वतःच्या नावावर खाते उघडू शकतो. यामुळे लहान वयातच मुलांमध्ये आर्थिक शिस्त आणि बचतीची सवय लागते. पालकांच्या मार्गदर्शनाखाली मुलांनीही स्वतःच्या भविष्याचा विचार करून गुंतवणूक सुरू करणे ही एक चांगली सवय ठरते. हे खाते त्यांना लवकर वयात आर्थिक जबाबदारी शिकवण्यास मदत करते. त्यामुळे या योजनेचा लाभ केवळ मोठ्यांनाच नव्हे तर किशोरवयीन मुलांनाही मिळू शकतो.
हप्ता न भरल्यास काय?
जर गुंतवणूकदाराने काही कारणास्तव सलग सहा महिने हप्ते भरले नाहीत, तर त्याचं खाते बंद होऊ शकतं. अशा परिस्थितीत, योजनेत जमा झालेली संपूर्ण रक्कम थेट संबंधित व्यक्तीच्या बचत खात्यात वळवली जाते. त्यामुळे, जर गुंतवणुकीचा लाभ हवा असेल तर नियमितपणे हप्ते भरणं अत्यावश्यक ठरतं. योजनेतील सातत्य टिकवणं हे केवळ सुरक्षिततेसाठी नाही, तर भविष्यातील आर्थिक स्थैर्यासाठी देखील महत्त्वाचं आहे. अनेक वेळा लोक विसरतात की न चुकता वेळेवर गुंतवणूक केली तरच योजना यशस्वी होते.
निष्कर्ष:
जर गुंतवणूक वेळेवर न केल्यास, खाते बंद होण्याचा धोका वाढतो आणि त्यामुळे आर्थिक नियोजनावर परिणाम होऊ शकतो. ही योजना अशा पद्धतीने तयार करण्यात आली आहे की गुंतवणूकदाराची शिस्त आणि नियमितता राखली गेली पाहिजे. योजनेची सुसूत्रता टिकवण्यासाठी प्रत्येक हप्त्याचा वेळेवर भरणा अत्यंत महत्त्वाचा आहे. जर सातत्य ठेवण्यात अडथळे आले, तर नफा मिळवण्याच्या संधीही मर्यादित होतात. ही बाब लक्षात घेऊनच योजनेचा लाभ पूर्णपणे घेण्यासाठी सतत जागरूक राहणं आवश्यक आहे.
