Maharashtra Rain महाराष्ट्रात यावर्षी मान्सूनपूर्व पावसाने जोरदार सुरुवात केली आहे. जरी अधिकृतपणे मान्सून अजून राज्यात पोहोचलेला नाही, तरी पावसाच्या सध्या सुरू असलेल्या मुसळधार सरींमुळे जनतेला मान्सूनसदृश अनुभव मिळू लागला आहे. काही भागांमध्ये झालेल्या जोरदार पावसामुळे हवामानात गारवा निर्माण झाला आहे, तसेच वातावरणात बदल जाणवू लागले आहेत. शेतकऱ्यांच्या मते, या पावसामुळे खरीप हंगामाची तयारी लवकर सुरू होण्याची शक्यता आहे. अनेक शहरांमध्ये विजांसह वाऱ्यासह पावसाची नोंद झाली आहे. नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन प्रशासनाकडून करण्यात आले आहे.
ऑरेंज अलर्ट जिल्हे
हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, २२ मे रोजी कोकण आणि मध्य महाराष्ट्रातील घाट भागात वादळी वाऱ्यांसह जोरदार पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. याच पार्श्वभूमीवर या भागांसाठी ‘ऑरेंज अलर्ट’ जारी करण्यात आला आहे. याचा अर्थ या ठिकाणी हवामानाची तीव्रता अधिक असू शकते आणि नागरिकांनी आवश्यक ती काळजी घ्यावी. राज्यातील उर्वरित भागांमध्येही पावसाचा इशारा देण्यात आला असून, त्यासाठी ‘येलो अलर्ट’ देण्यात आला आहे. त्यामुळे संपूर्ण महाराष्ट्रातच हवामान अस्थिर राहण्याची शक्यता आहे. शेतकरी, वाहनचालक आणि सामान्य जनतेने अधिक सतर्क राहावे.
काही जिल्ह्यांमध्ये अतिवृष्टीचा इशारा
कोकणातील रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग तसेच मध्य महाराष्ट्रातील पुणे, सातारा आणि कोल्हापूर या जिल्ह्यांमध्ये हवामान विभागाने अतिवृष्टीचा इशारा दिला आहे. तसेच घाटमाथ्याच्या भागांमध्ये पावसाचा जोर अधिक असण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. जोरदार वारे, विजांचा कडकडाट आणि ढगफुटीसारख्या परिस्थितीमुळे या भागातील जनतेने योग्य ती काळजी घ्यावी, असे आवाहन करण्यात आले आहे. पावसाचा प्रकोप लक्षात घेता, नागरिकांनी अनावश्यक प्रवास टाळावा आणि सुरक्षित स्थळी राहावे, असे प्रशासनाने स्पष्ट केले आहे.
काही भागांमध्ये पूराचा धोका
हवामान अंदाजानुसार काही सखल भागांमध्ये पाणी साचण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे जनजीवन विस्कळीत होऊ शकते. स्थानिक प्रशासनाने संभाव्य संकटाचा सामना करण्यासाठी तयारी केली असून, आपत्कालीन यंत्रणांना सतर्कतेचा इशारा देण्यात आला आहे. स्थानिक नागरिकांनी हवामान खात्याच्या सूचनांचे पालन करणे गरजेचे आहे. धोकादायक ठिकाणी जाणे टाळावे, तसेच घराच्या सुरक्षिततेसाठी आवश्यक ती उपाययोजना करावी. दरड कोसळण्याचा धोका असलेल्या भागांमध्ये विशेष सतर्कता बाळगावी.
येलो अलर्ट जिल्हे
राज्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये हवामान विभागाने वादळी पावसाचा ‘येलो अलर्ट’ जारी केला आहे. पालघर, ठाणे, मुंबई, नंदूरबार, धुळे, जळगाव, नाशिक, अहमदनगर (अहिल्यानगर), सोलापूर, छत्रपती संभाजीनगर, जालना आणि बीड या जिल्ह्यांचा समावेश आहे. या इशाऱ्याचा मुख्य हेतू नागरिकांना संभाव्य हवामानातील बदलांबद्दल आधीच सावध करणे आहे. अचानक वादळी वाऱ्यासह पावसाची शक्यता असल्यामुळे जनतेने आवश्यक काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे. यामुळे घराबाहेर पडताना सतर्क राहणे, विजेच्या तारा व झाडांपासून अंतर ठेवणे गरजेचे आहे.
वादळी पाऊस मराठवाडा व विदर्भात
धाराशिव, लातूर, बुलडाणा, अकोला, अमरावती, यवतमाळ, वाशीम व नागपूर या जिल्ह्यांमध्ये देखील वादळी पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. या हवामान बदलांमुळे वीज कोसळणे, झाडे व विजेच्या तारांची पडझड होण्याची शक्यता आहे. अशा परिस्थितीत रस्ते बंद होणे, वाहतूक अडथळ्यांत अडकणे, तसेच ग्रामीण भागात शेतीचे मोठे नुकसान होणे, पिके पावसामुळे खराब होण्याची भीती शेतकऱ्यांना आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी तातडीने उपाययोजना कराव्यात. नागरिकांनी घराबाहेर पडताना हवामानाचा अंदाज तपासावा.
नैसर्गिक आपत्ती
महाराष्ट्रातील काही भागांमध्ये मागील काही दिवसांत झालेल्या जोरदार वादळी पावसामुळे नैसर्गिक आपत्तीचे चित्र निर्माण झाले आहे. अनेक ओढे आणि नाले भरून वाहू लागल्याने स्थानिक पूरस्थिती निर्माण झाली आहे. पावसाच्या या तीव्रतेमुळे काही शेती क्षेत्रांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पाणी साचून राहिले आहे. त्यामुळे या शेतजमिनींनी तळ्याचे स्वरूप धारण केले असून, शेतीच्या कामात अडथळा निर्माण झाला आहे. या परिस्थितीमुळे शेतकऱ्यांना नुकसान सहन करावे लागत आहे. तसेच कोकण परिसरात समुद्रसपाटीच्या जवळ असल्यामुळे जलसाठा लवकर मुरत नाही.
पेरणीचे नुकसान झाले
मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यातील काही जिल्ह्यांमध्येही पावसाचा प्रभाव अधिक जाणवला आहे. सततच्या पावसामुळे शेतकऱ्यांनी पेरलेली बियाणे वाहून गेली किंवा रोपवाटिकांची नासधूस झाली आहे. काही भागांमध्ये वीज पुरवठ्यावर परिणाम झाल्यामुळे सिंचनाच्या सोयीसाठी अडचणी निर्माण झाल्या आहेत. हवामान खात्याने पुढील काही दिवसांत अजूनही मध्यम ते जोरदार पावसाची शक्यता वर्तवली आहे. त्यामुळे परिस्थिती अजून गंभीर होण्याची भीती शेतकऱ्यांच्या मनात आहे. शेतकऱ्यांचे नुकसान काही प्रमाणात होऊ शकते.
विदर्भात उष्णतेचा कहर
विदर्भातील वातावरण सध्या खूपच तापदायक बनले आहे. राज्याच्या इतर भागांपेक्षा येथे उष्णतेचा प्रकोप अधिक जाणवत आहे. बुधवारी सकाळपर्यंतच्या २४ तासांमध्ये ब्रह्मपुरी येथे ४३.१ अंश सेल्सियस इतके उच्च तापमान नोंदवले गेले, जे संपूर्ण राज्यातील सर्वाधिक होते. या उष्णतेमुळे स्थानिक लोकांचे दैनंदिन जीवन अधिकच त्रासदायक झाले आहे. उन्हाचा तडाखा इतका तीव्र आहे की घराबाहेर पडणेही कठीण झाले आहे. या भागातील हवामानात थोडाही बदल न झाल्यामुळे नागरिकांना थकवा व डोकेदुखी यांसारख्या समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे.
४० अंशापेक्षा अधिक तापमान
नागपूर, चंद्रपूर, वर्धा, यवतमाळ, अकोला आणि गडचिरोली या जिल्ह्यांमध्येही तापमान ४० अंश सेल्सियसच्या पुढे गेले आहे. अशा तीव्र उष्णतेच्या काळात पावसाचा काहीच अंदाज नसल्याने वातावरण अजूनच झाले आहे. उन्हाळ्याच्या दिवसांत लोकांना थोडासा थंडावा मिळेल या आशेने पावसाची वाट पाहिली जाते, पण या भागात हवामानाचे काही ठोस संकेत मिळत नसल्याने नागरिक संभ्रमात आहेत. शेतकरीही चिंतेत आहेत, कारण पेरणीच्या पूर्वतयारीसाठी वेळ महत्त्वाचा असतो. प्रशासनाकडून लोकांना उष्णतेपासून बचावासाठी सूचना देण्यात येत आहेत, पण परिस्थिती अधिकच गंभीर होत आहे.
खरीप हंगामासाठी संधी व धोका
सध्या महाराष्ट्रात मॉन्सूनपूर्व पावसला सुरुवात झाल्याने खरीप हंगामासाठी आशादायक परिस्थिती निर्माण झाली आहे. हा लवकर आलेला पाऊस शेतीच्या दृष्टीने फायदेशीर ठरू शकतो, कारण त्यामुळे शेतकऱ्यांना पेरणीसाठी वेळेवर सुरुवात करता येते. मात्र, हा पाऊस जर वादळी स्वरूपाचा किंवा अनियंत्रित झाला, तर पिकांचे आणि शेतजमिनीचे नुकसान होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. हवामान खात्याने दिलेल्या सूचनांचे पालन करणे आणि पिकांचे योग्य नियोजन करणे ही काळाची गरज आहे. त्यामुळे या काळात माहिती आणि मार्गदर्शना गरजेचे आहे.
शेतीवर परिणाम कीड व रोगांचा धोका
अचानक आलेल्या या हवामान बदलामुळे उष्णतेचा प्रभाव काही प्रमाणात कमी झाला असला, तरी हवामानामुळे नागरिकांनी सतर्क राहण्याची गरज आहे. शहरांपासून ग्रामीण भागापर्यंत सर्वत्र या पावसाचा अनुभव घेतला जात असून, शेतीसोबतच दैनंदिन जीवनावरही परिणाम केला आहे. शेतकरी वर्गाने पेरणीपूर्व तयारीस लागणे गरजेचे असून, निसर्गाच्या प्रत्येक बदलाकडे पाहणे आवश्यक आहे. या काळात विविध कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता लक्षात घेता, शेतीसाठी योग्य उपाययोजना आखण्याची हीच वेळ आहे. हवामानाच्या या बदललेल्या स्थितीचा सामना करण्यासाठी सर्वांनी सज्ज राहावे लागेल.
